Ngôi nhà là tổ ấm của mỗi người, việc xây dựng một ngôi nhà cần phải được tính toán và lên kế hoạch cẩn thận, bởi đây là một trong những việc trọng đại của mỗi người. Dưới đây là những lưu ý khi xây nhà:

Bước 1: Lập kế hoạch xây nhà

* Trước hết bạn cần hiểu được những yêu cầu cơ bản của bản thân về nhu cầu cho ngôi nhà mơ ước của mình. 

Cụ thể như: số lượng phòng, diện tích và vị trí các phòng, phong cách và vật dụng trang trí nội thất, không gian dự trữ, phòng thờ, phòng kho, sân phơi, bồn chứa nước.

* Lưu ý về những thay đổi trong tương lai, ví dụ như gia đình có thêm người, cần thêm phòng ở

* Nên tham khảo tất cả các thành viên trong gia đình trước khi thông qua kế hoạch lần cuối.

* Sắp sếp theo thứ tự ưu tiên tất cả các thông tin được đề cập ở trên.

* Tập hợp và ghi lại các thông tin trên khi thiết kế cho ngôi nhà của bạn để sau ngày làm việc với kiến trúc sư.

Bước 2: Dự trù kinh phí và chi phí phát sinh

Để tính toán gần chính xác nhất mức cần chi, bạn phải nắm tổng quát các danh mục cần chi từ việc mua đất, nguyên vật liệu, tiền công, đồ nội thất… Quan trọng nhất là bạn cần bám sát theo kế hoạch ban đầu, tránh nghe theo những lời bàn tán, góp ý từ quá nhiều người hoặc bản thân tự cho rằng mỗi lần xây mỗi khó nên thàn ra vung tay quá trán và phải vay mượn thêm từ bên ngoài. 

Sau khi tính toán số chi phí cần thiết để xây nhà, bạn cần quản lý chặt chẽ khoản chi phí này trong quá trình xây nhà bởi chuyện xây nhà bao giờ cũng phát sinh chi phí. Phần chi phí có thể nằm trong dự tính của bạn song cũng có thể vượt ra khỏi tầm kiểm soát của bạn nếu sự lỏng lẻo trong việc quản lý chi phí suốt quá trình xây nhà.

Bước 3: Chọn công ty tư vấn thiết kế xây dựng và nhà thầu xây dựng

Khi chọn công ty tư vấn thiết kế và thầu xây dựng, bạn không nhất thiết phải chọn những người thân quen để cho mình niềm tin. Bạn có thể dành thêm thời gian để tìm hiểu các nhà thầu uy tín, chuyên nghiệm và làm hợp đồng ràng buộc cụ thể đôi bên để sẵn sàng đối chấp với nhau khi có bất cứ mâu thuẫn nào phát sinh. Mặc khác, việc chọn nhà thầu có nghề cũng sẽ giúp bạn yên tâm hơn về chất lượng công trình về tiến độ thi công.

Bước 4: Hoàn thiện hồ sơ xây dựng

Hai loại hồ sơ cần có trước khi thi công

Trước tiên, chủ nhà cần chọn một đơn vị tư vấn thiết kế để đơn vị này thực hiện bước đầu là làm hồ sơ thiết kế sơ bộ để xin phép xây dựng. Khi đó, đơn vị chức năng cấp phép sẽ cho biết ngôi nhà được phép xây bao nhiêu tầng (tùy khu vực); ban công trong giới hạn nào... Chẳng hạn, lộ giới dưới 6m thì không cho chìa ban công ra; 6 - 12m, chìa ra được 0,9m; 12 - 16m được 1,2m... Hoặc, phải lùi vào đúng chỉ giới xây dựng so với lề đường; xác định vị trí cấp thoát nước...

Lưu ý, hồ sơ xin phép này khác với hồ sơ thiết kế kỹ thuật thi công. Sau đó, chủ nhà cùng đơn vị thiết kế bàn bạc, tìm những giải pháp cụ thể theo nhu cầu sinh hoạt của gia đình, phù hợp khả năng tài chính... Từ những yếu tố đó, nhà thiết kế mới làm thành một bộ hồ sơ thiết kế kỹ thuật đầy đủ.

Bộ hồ sơ này gồm 3 bộ bản vẽ: bản vẽ khai triển chi tiết kiến trúc như các bản vẽ phối cảnh, mặt bằng, mặt cắt; chi tiết vệ sinh, cầu thang, ban công... Kỹ sư xây dựng của đơn vị thiết kế dựa trên bản vẽ này để tạo bộ bản vẽ kết cấu gồm kết cấu từ móng đến mái như cột, sàn, đà, dầm, móng... Kỹ sư xây dựng thường dùng tư liệu của đơn vị khảo sát địa chất hoặc phải yêu cầu khoan địa chất thực tế nơi xây nhà để đưa ra giải pháp móng chuẩn xác. Tiếp theo đó, kỹ sư hoặc nhà chuyên môn về điện, nước cũng dựa vào bản vẽ thiết kế chi tiết để thực hiện tiếp bộ hồ sơ thiết kế điện nước như hệ thống điện thắp sáng, điện sử dụng máy; hệ thống cấp thoát nước... Bình thường, với một căn nhà phố, tổng số bản vẽ của cả 3 bộ bản vẽ trên có thể lên đến vài chục bản. Cần lưu ý là trong thực tế hiện nay, nhiều nhà thiết kế thường chỉ thực hiện những bản vẽ "không thể bỏ qua" như triển khai chi tiết kiến trúc, kết cấu còn các bản vẽ điện nước thì không có. Ðiều này gây khó khăn sau này khi cần sửa chữa hoặc chuyển đổi chủ sở hữu.

Sau khi hoàn tất 3 bộ hồ sơ trên, bước tiếp theo là đơn vị tư vấn thiết kế lập dự toán công trình để định được giá trị đầu tư xây dựng. Ðến đây, hồ sơ tư vấn thiết kế xong, chủ nhà có thể mang đi nhờ thầu, công ty xây dựng hay một đơn vị nào đó ký hợp đồng thi công.

Thi công và hoàn công

Theo quy định, đơn vị thi công phải là đơn vị có tư cách pháp nhân. Trong thi công, thường chủ nhà thuê một kiến trúc sư hay kỹ sư giám sát tiến độ công trình, thay mặt gia chủ giám sát về kỹ thuật như bản vẽ chi tiết và dự toán đã thể hiện và ghi nhật ký thi công công trình. Ðơn vị tư vấn thiết kế thường giới thiệu người giám sát thi công này cho chủ nhà vì người giám sát sẽ thực hiện đúng ý đồ của bản thiết kế đã thống nhất.

Sau khi hoàn tất căn nhà là phần làm thủ tục hoàn công. Thao tác này gần giống như khi xin phép xây dựng, có thể nhờ đơn vị tư vấn thiết kế lập hồ sơ hoàn công. Hồ sơ gồm: giấy đề nghị hoàn công; bản sao hợp đồng thi công; bản sao giấy phép xây dựng; bản sao bộ bản vẽ thiết kế xây dựng; và bản vẽ hoàn công (thể hiện đúng hiện trạng đã xây dựng); biên bản định vị móng, công trình vệ sinh... Ðơn vị chức năng chấp nhận hoàn công, ngôi nhà mới hợp lệ mọi mặt.

Cơ sở để tính toán chi phí

Theo quy định của Bộ Xây dựng, chi phí thiết kế công trình dân dụng được tính theo tỷ lệ phần trăm trên tổng trị giá xây dựng công trình. Ví dụ, nhà liên kế, nhà phố giá thành 500 triệu đồng thì chi phí thiết kế là 2,99%; nhà có giá thành xây 200 triệu đồng thì chi phí thiết kế là 3,08%. Một số công ty thiết kế thường tính theo m² xây dựng, khoảng 45.000 - 50.000đ/m². Giá này cũng có thể thay đổi theo thoả thuận tùy theo bộ hồ sơ thiết kế chi tiết đến cỡ nào. Cách tính này cũng thường tương ứng với giá theo tỷ lệ phần trăm.

Giá thành xây dựng thường chia ra hai phần: phần xây thô và phần hoàn thiện. Ví dụ, nhà cấp 2 (dạng nhà đúc có lầu), phần thô là 1 - 1,1 triệu đồng/m² (công+vật tư) và phần hoàn thiện là 500.000đ/m² trở lên. Khoản hoàn thiện biến động nhiều do tùy thuộc vào nguyên liệu chọn, loại tốt, trung bình hay thường; ví dụ, cái vòi nước, có loại 60.000đ, có loại 3 - 5 triệu đồng/cái... Với nhà cấp 3 và 4 - dạng nhà trệt có gác - giá xây dựng khoảng 700.000đ đến 1 triệu đồng/m² (tính cả công, vật tư và phần hoàn thiện).

Bước 5: Chuẩn bị mặt bằng, thi công phần nền móng

Dọn dẹp sạch sẽ mặt bằng để tiến hành thi công nền móng. Đây là khâu vô cùng quan trọng, bởi nó quyết định độ chắc chắn của ngôi nhà. Cần lựa chọn đơn vị thi công ép cọc bê tông chuyên nghiệp, để đảm bảo chất lượng và độ an toàn của công trình.

Bước 6: Giai đoạn hoàn thiện

Sau khi hoàn thiện phần thô – khung ngôi nhà, bạn sẽ bắt tay vào hoàn thiện chi tiết với các phòng khác nhau, các chi tiết về cửa rồi lắp đặt đường điện, nước, sơn nhà, cách bài trí nội thất. Lúc này, hãy nhờ đến sự trợ giúp của kiến trúc sư nếu như bạn cảm thấy mình không có đủ khả năng quản lý hết mọi việc.

Trên đây là những lưu ý khi xây nhà. Nếu không có sự chuẩn bị kĩ lưỡng trước khi xây nhà, bạn có thể sẽ phải kéo dài thời gian làm nhà so với bình thường, gây ra sự mệt mỏi và tốn kém.